Ετικέτα: γυναίκες

Κατηγορίες
Αντιστάσεις

‘Αόρατες γυναίκες’

Για κάθε Φεριντέ στη Μόρια που μιλάει και η φωνή της δεν ακούγεται,

για κάθε Ελένη στη Μυτιλήνη της οποίας η ζωή αγνοείται, 

για κάθε γυναίκα στον κόσμο που προσπαθεί να βρει έναν τόπο.

Εμείς, οι γυναίκες ουρλιάζουμε για ελευθερία 

μα μας αποσιωπούν με κάθε μορφή βίας.

Κουραστήκαμε να κρυβόμαστε,

Κουραστήκαμε να φοβόμαστε, 

για τα σώματά μας, τα παιδιά μας.

Κουραστήκαμε να ακούμε για ακόμα μια γυναικοκτονία,

Από τους άντρες μέχρι την πατριαρχία

Από τα αφεντικά μέχρι τον καπιταλισμό.

Αδελφές μας, 

ήρθε η ώρα οι φωνές μας να ακουστούν

ήρθε η ώρα να αγωνιστούμε & 

να διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας.

Για την κάθε μία σ’ αυτόν τον κόσμο,

για όλες μας, 

Για τη ζωή!

Viva!

(Μανιφέστο των Αόρατων Γυναικών)

Οι ‘Αόρατες Γυναίκες’ είναι μια πρωτοβουλία που ξεπήδησε από την ερευνητική ομάδα ‘Αόρατες Πόλεις’ του Τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, η οποία περιλαμβάνει γυναίκες που κατοικούν ή διέρχονται από τη Λέσβο (πολλές από αυτές δεν είναι πλέον στο νησί). 

Αρχικός σκοπός της ήταν να ανταποκριθεί στο κάλεσμα των Γυναικών Ζαπατίστας για την Δεύτερη Διεθνή Συνάντηση Γυναικών που αγωνίζονται στην Τσιάπας, στο Μεξικό στις αρχές Δεκέμβρη του 2019. Αποφασίστηκε να σταλεί ένα video που θα καταγράφει τον λόγο των γυναικών που έχουν περάσει ή ζουν εγκλωβισμένες στο hot spot της Μόριας καθώς και τις δράσεις τους κατά της γυναικοκτονίας στα νησιά του Αιγαίου.

Στο πλαίσιο της υλοποίησης του video, πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις στις οποίες συζητήθηκε το κάλεσμα των ζαπατίστας, μία δράση συλλογής φωνών, εικόνων και θεατρικών προτάσεων και μία δράση κοινής δημιουργίας μωσαϊκού-τοιχογραφίας, σε συνεργασία με το εργαστήριο επανάχρησης του Μοsaik[1]. Η διαδικασία της επανάχρησης υλικών που φαινομενικά θεωρούνται απόβλητα, πέρα από ότι καλύπτει πραγματικές ανάγκες στο νησί, έχει και συμβολικό χαρακτήρα καθώς ‘απόβλητες’ θεωρούνται και πολλές ανθρώπινες ζωές σε αυτό. Ως εκ τούτου, η αλλαγή της σημασίας των υλικών μέσα από την επανάχρησή τους καθίσταται ανάλογη της ορατοποίησης  γυναικών από κάθε γωνιά του πλανήτη. 

Το video ετοιμάστηκε και ταξίδεψε διαδικτυακά στην πόλη του Μεξικού όπου το παρέλαβε η ομάδα των Geobrujas η οποία, μέσα από ένα κομβόι 400 γυναικών σε ένα ταξίδι 22 ωρών μέχρι τη ζούγκλα της Λακαντόνα, το παρέδωσε στις ζαπατίστριες[2]. Το video έγινε αφορμή για το άνοιγμα μιας διόδου επικοινωνίας με φεμινιστικές συλλογικότητες του Μεξικού, διαδικασία που είναι ακόμα σε εξέλιξη.

Βιολέτα Δημητρακοπούλου & Νάγια Τσελεπή
Δεκέμβριος 2019

[1] https://lesvosmosaik.org/what-we-do/classes-2-2/

[2] O εναρκτήριος λόγος των γυναικών Ζαπατίστας στην έναρξη της 2ης Διεθνούς Συνάντησης των Γυναικών που αγωνίζονται σε διάφορες γλώσσες εδώ.

Φωτογραφίες:
Βιολέτα Δημητρακοπούλου
ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ
Κατηγορίες
Αντιστάσεις

#All Women Against Moria

Στην καθημερινότητα των γυναικών και των κοριτσιών του hot spot της Μόριας κυριαρχεί αδυσώπητη ανασφάλεια. Σε ένα κέντρο κράτησης όπου η χωρητικότητα είναι για 3.000 άτομα, τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές (Απρίλιος 2020) διαμένουν πάνω από 20.000 άνθρωποι. Ακόμα περισσότερο για τις γυναίκες, η κατάσταση αυτή επιτείνει την ανασφάλειά τους καθώς οι περισσότερες είναι θύματα διαφορετικών τύπων βίας, συμπεριλαμβανομένου του βιασμού. Η βία αυτή δεν είναι πρωτόγνωρη για τις ίδιες καθώς τις περισσότερες φορές την υφίσταντο στις χώρες απ’ όπου προέρχονταν, κατά την διάρκεια της μετακίνησής τους προς την Ευρώπη και μέσα στο hot spot επιτείνεται σε μεγάλο βαθμό. Ακόμα μεγαλύτερη είναι η ανάγκη οι γυναίκες που ταξιδεύουν μόνες να στεγάζονται στους ειδικά διαμορφωμένους χώρους, τα ‘safe-space’ γυναικών. Δυστυχώς, οι χώροι αυτοί είναι ελάχιστοι και υπερπληθείς, οπότε πολύ συχνά οι μόνες γυναίκες αναγκάζονται να μείνουν σε σκηνές που τοποθετούνται σε περιοχές με αντρικό πληθυσμό, γεγονός που κάνει την επιβίωσή τους πολύ δύσκολη.

Γι’ αυτές τις απάνθρωπες συνθήκες που βιώνουν καθημερινά στο hot spot της Μόριας αλλά για τις αιτήσεις ασύλου που όλο και καθυστερούν εκατοντάδες γυναίκες μετανάστριες-προσφύγισσες έκαναν πορεία και διαδήλωση στις 30 Ιανουαρίου του 2020 από τη Μόρια μέχρι τη Μυτιλήνη. To κεντρικό σύνθημα των γυναικών κατά την διάρκεια της πορείας ήταν ‘η Μόρια είναι η κόλαση των γυναικών’ το οποίο υποστηρίχθηκε από αλληλέγγυους/ες στα social media με το το #AllWomenAgainstMoria και το ‘κάθε ανοχή για τις συνθήκες στην Μόρια και τον γεωγραφικό περιορισμό των αιτούντων άσυλο στα νησιά είναι εγκληματική’.

Οι φωνές τους ήταν πολύ δυνατές[1] και δεν τις σταμάτησαν ούτε η καταρρακτώδης βροχή, ούτε οι ασπίδες των ένστολων των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας.

 

Οι μαρτυρίες των ίδιων των γυναικών σε συνομιλίες και συνεντεύξεις που πήρε η μία από τις γράφουσες είναι χαρακτηριστικές:

“Η Μόρια δεν είναι Ευρώπη. Η Μόρια είναι ένα μέρος χειρότερο από το Αφγανιστάν. Εμείς, οι γυναίκες δεν είμαστε ασφαλείς στη Μόρια. Στη Μόρια οι άνθρωποι σκοτώνονται. Μας συμπεριφέρονται χειρότερα και από σκυλιά. Απαιτούμε από τα Ηνωμένα Έθνη να μας βοηθήσουν. Η Μόρια δεν είναι Ευρώπη. Η Μόρια δεν είναι ασφαλές μέρος και οι νέοι, νέες αυτοκτονούν για να τελειώσουν τις ζωές τους. Ζητάμε δικαιοσύνη!”

“Θέλουμε δικαιοσύνη, θέλουμε ελευθερία. Όταν έπρεπε να περάσουμε τη θάλασσα καταλάβαμε ότι μπορεί να πνιγούμε, αλλά δεχτήκαμε αυτό το ρίσκο για ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά μας. Δυστυχώς είναι χειρότερα και από το Αφγανιστάν, δεν νιώθουμε ασφαλείς στο στρατόπεδο της Μόριας, υποφέρουμε από τις συνθήκες που υπάρχουν στη Μόρια. Δεν μπορούμε να συγκρίνουμε ούτε και με την ίδια την κόλαση την κατάσταση που έχουμε στη Μόρια….”.

“Βάλαμε τις ζωές μας σε κίνδυνο. Βάλαμε τις ζωές μας σε κίνδυνο όταν μπήκαμε στις πλαστικές βάρκες ενώ γνωρίζαμε ότι υπάρχει η πιθανότητα να μην φτάσουμε ζωντανές/οι στην Ελλάδα. Γιατί η Ελλάδα μας φυλακίζει; Η Ελλάδα δεν είναι Ευρώπη. Η Ελλάδα είναι χειρότερη και από το Αφγανιστάν. Ζητάμε δικαιοσύνη! Ήρθαμε εδώ για ζήσουμε και γι’ αυτό βάλαμε τις ζωές μας σε κίνδυνο αρκετές φορές”.

“Δεν ζητάμε τίποτα άλλο από εσάς, πέρα από ελευθερία, απλά αφήστε μας να φύγουμε για τα παιδιά μας. Έχουμε επιβιώσει από πολύ άσχημες καταστάσεις. Αφήστε τα παιδιά μας να έχουν μια ήρεμη ζωή. Γιατί δεν δείχνετε λίγο έλεος σε εμάς; Γιατί κανείς δεν μας ακούει; Γιατί δεν θέλετε να μας ακούσετε; Γιατί δεν καταλαβαίνετε; Βάλαμε τις ζωές μας σε κίνδυνο για να φτάσουμε επιτέλους εδώ και εσείς μας απελαύνετε”.

Οι γυναίκες μετανάστριες ουρλιάζουν για ελευθερία, ήρθε η ώρα οι φωνές τους να ακουστούν, οι ‘αόρατες’ γυναίκες να γίνουν ορατές.

 

Βιολέτα Δημητρακοπούλου & Nάγια Τσελεπή
Απρίλιος 2020

[1] https://www.facebook.com/pikpalesvos/videos/vb.1650025878606170/219273879103901/?type=2&theater

Φωτογραφίες:
photo 1: Νατάσα Παπανικολάου, https://www.facebook.com/photo.php?fbid=2678746445527723&set=a.369280483141009&type=3&theater 
photo 2 & 3: Lesvos Solidarity Pikpa, All Women Against Moria, https://www.facebook.com/pg/pikpalesvos/photos/?tab=album&album_id=2555028444772571&__tn__=-UCH-R 
photo 4, 5 & 6:  Βιολέτα Δημητρακοπούλου
ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ
Κατηγορίες
Κοινο(ποιήσεις)

Humade Crafts Workshop & ‘το ταξίδι της Parisa’

Το project Humade Crafts Workshop[1] αποτελεί μέρος της Μ.Κ.Ο Αλληλεγγύης Λέσβου. Στεγάζεται στον χώρο του Mosaik Support Centre[2] στο κέντρο της Μυτιλήνης. Το εργαστήριο ξεκίνησε την δράση του το 2017, η οποία είναι δωρεάν για όλους και όλες, προσφυγές και ντόπιους. Στόχος του είναι η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση του κοινού δια μέσου της τέχνης της επανάχρησης/χρησιμοποίησης. Βασική προϋπόθεση είναι η παροχή ενός χώρου φιλικού οπού οι συμμετέχοντες/ουσες να νιώθουν άνετα κι ελεύθερα να δημιουργήσουν. πειραματιζόμενοι/ες με διαφορετικά υλικά που για πολλούς φαντάζουν άχρηστα. Πολύ σημαντικό είναι ότι στη διαδικασία δημιουργίας, έχουν την δυνατότητα να επιλέξουν ατομικά ή συλλογικά project καθώς και τα υλικά με τα οποία θα ασχοληθούν. Την ίδια στιγμή, η διαδικασία της επανάχρησης, πέρα από ότι συνδέεται με την ανακύκλωση και την κλιματική αλλαγή, καλύπτει άμεσες ανάγκες, καθώς στο νησί υπάρχουν πολλά υλικά που θεωρούνται απόβλητα. Την ίδια στιγμή αποκτά και συμβολικό χαρακτήρα καθώς ‘απόβλητες’ θεωρούνται και πολλές ανθρώπινες ζωές σε αυτό. Ως εκ τούτου, η αλλαγή της σημασίας των υλικών μέσα από την επανάχρησή τους καθίσταται ανάλογη της ορατοποίησης των ανθρώπων που συμμετέχουν στο εργαστήριο.

Ένα από τα πολλά πρόσωπα που συμμετείχαν ήταν και η Parisa, μια 16χρονη πρόσφυγας από το Αφγανιστάν, η οποία βρίσκονταν με τα αδέρφια της στη Λέσβο, 1 χρόνο και 8 μήνες, περιμένοντας να φύγουν για Γερμανία να συναντήσουν την μητέρα τους. “Η Parisa ήταν μια ιδιαίτερα καλλιτεχνική και επαναστατική φυσιογνωμία με την οποία αγαπηθήκαμε εξ αρχής”, σχολιάζει η Γιούλα, συντονίστρια και εμψυχώτρια του εργαστηρίου. “Της άρεσε να ζωγραφίζει, ερχόταν ακόμη και σε ώρες που τα μαθήματα είχαν τελειώσει κι απολαμβάναμε η μια την συντροφιά της άλλης κάνοντας τέχνη. Ανήσυχο πνεύμα κι ευαίσθητη ψύχη. Στο Humade, ερχόταν περίπου 1 χρόνο κι  όπως η ίδια μου αποκάλυψε, η εμπειρία της εκεί την έκανε να πιστέψει τον εαυτό της και να νιώσει πάλι χαρούμενη!”.

“Σχεδίασε λοιπόν ένα έργο το οποίο συμβολίζει το ταξίδι της από το Αφγανιστάν έως την Λέσβο. Ήταν πολύ συγκινητική τόσο η αφήγηση της όσο και η απεικόνιση της ιστορίας με χρώματα και υλικά.”

Έφτασε η μέρα που μάθαμε ότι η Parisa θα έφευγε τελικά για Γερμανία. “Περίεργη στιγμή, “δεν ξέραμε πώς να αντιδράσουμε, με χαρά ή λύπη” σημειώνει η Γιούλα. “Τότε μου ήρθε μια ιδέα! Της πρότεινα να ζωγραφίσει κάτι σε ένα τοίχο στην αυλή του  εργαστηρίου, έτσι θα έμενε μαζί μας πάντα μέσα από την τέχνη της. Της άρεσε η ιδέα αλλά μου αντιπρότεινε πως θα ήταν καλύτερο να κάνουμε κάτι μαζί. Έτσι σκεφτήκαμε να βγάλει αυτή το σχέδιο και κάποια κομμάτια της τοιχογραφίας. Θα ήταν κολλάζ από φαινομενικά άχρηστα υλικά που θα έβαζα εγώ και κάποια ζωγραφική από την ίδια. Ενθουσιάστηκα! Εκεί ξεκίνησε το brainstorming.”

“Μετά από λίγο καιρό η Parisa έφυγε αλλά ‘το ταξίδι της’ δεν είχε τελειώσει ακόμη. Έτσι σκέφτηκα να το συνεχίσω αλλά όχι μονή μου…”

“Γυναίκες διαφορετικών εθνικοτήτων έπαιρναν μέρος στη συνέχιση ‘του ταξιδιού’ για τους επόμενους 6 μήνες. Γυναίκες με διαφορετικές ιστορίες αλλά με κοινό όραμα. Γυναίκες αλληλέγγυες. Η καθεμιά έβαζε το προσωπικό της ταλέντο και στυλ, ακολουθώντας πάντα την βασική ιδέα της ιστορίας.”

“Με αφορμή λοιπόν το κάλεσμα των ζαπατιστας για μια συλλογική δράση τέχνη που θα συμμετείχε στο καθιερωμένο τους φεστιβάλ Comparte, συνεργαστήκαμε με τις Αόρατες Γυναίκες[3]. Μαζί τους συνεχίσαμε και σχεδόν ολοκληρώσαμε ‘το ταξίδι’ που έφτασε μέχρι το Μεξικό, την ζούγκλα της Λακαντόνα και από εκεί τις αγωνιζόμενες γυναίκες σε όλον τον κόσμο”.

‘Το ταξίδι της Parisa’ ξεκίνησε με πολύ αγάπη, σε μία προσπάθεια αναπαράστασης της ζωής και του οράματος μιας έφηβης που στην πορεία του ενώθηκε με τα αντίστοιχα πολλών ακόμα γυναικών. Η όλη πορεία του αποδεικνύει πως η τέχνη επενεργεί θεραπευτικά και ακόμα περισσότερο μέσα σε ομάδες.

Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν στο project είχαν έντονο συμβολισμό: τα κομμάτια από σωσίβια υπενθυμίζουν το καθεστώς επικινδυνότητας υπό το οποίο μετακινήθηκαν χιλιάδες άνθρωποι, τα κομμάτια λάστιχου από βάρκες που κόπηκαν την επισφάλεια των ζωών τους, τα κουμπιά από ρούχα τα όσα ‘αφέθηκαν’ πίσω προκειμένου την επιβίωση τους, οι σφραγίδες την αργή διαδικασία για την απόκτηση ασύλου κ.ο.κ.. Η διαδικασία μεταμόρφωσης όλων αυτών σε κάτι όμορφο αποτελεί μία θεραπευτική διαδικασία που μετασχηματίζει μια δυσάρεστη εμπειρία σε θετική.

Την ίδια στιγμή, η αλλαγή της σημασίας των υλικών μέσα από την επανάχρησή τους ‘ορατοποίησε’ τις γυναίκες του εργαστηρίου και ενδυνάμωσε όσες ζουν υπό την ιδέα του ‘απόβλητου’. Όπως ειπώθηκε και σ’ ένα από τα εργαστήρια “είναι σαν να λες σε αυτούς που καταληστεύουν τους λαούς, προκαλούν τους πολέμους και εμποδίζουν τους ανθρώπους να μετακινηθούν ότι αυτά που εσείς θεωρείτε απόβλητα είναι ό,τι πιο όμορφο υπάρχει σε αυτόν τον κόσμο και ότι μπορούμε να το αποδείξουμε με ένα έργο τέχνης”.

Το έργο αποτελεί μία συλλογική διαδικασία στην οποία -εκτός από την ίδια την Parisa- γυναίκες που την είχαν γνωρίσει έβαλαν την πινελιά τους, γυναίκες που δεν την γνωρίσαν ενωθήκαν μαζί της μέσα από το project και γυναίκες που ποτέ δεν έμαθαν γι’ αυτήν απέκτησαν ένα έναυσμα δημιουργικότητας και ορατοποίησης. ‘Το ταξίδι της Parisa’ θα συνεχίζει όσο υπάρχουν γυναίκες -που ίσως φαντάζουν ‘αόρατες’- αλλά βρίσκονται ανάμεσά μας σε διαφορετικά σημεία αυτού του κόσμου, που συνεχίζουν να ονειρεύονται, να μοιράζονται και να αγωνίζονται για μία καλύτερη ζωή!

Γιούλα Κουτσουμπού & Nάγια Τσελεπή
Μάρτιος 2020

[1] https://lesvosmosaik.org/what-we-do/classes-2-2/

[2] https://lesvosmosaik.org/el/καλωσ-ηλθατε/

[3] Οι ‘Αόρατες Γυναίκες’ είναι μια πρωτοβουλία που ξεπήδησε από την ερευνητική ομάδα ‘Αόρατες Πόλεις’ του Τμ. Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, βλ. περισσότερα στο post ‘Αόρατες Γυναίκες’ στην κατηγορία Resistances.

References:

https://lesvosmosaik.org/what-we-do/classes-2-2/ 

https://www.facebook.com/pg/Metamorfoseto/posts/

Φωτογραφίες:
1, 4, 5: Νάγια Τσελεπή, Οκτώβριος – Νοέμβριος 2019
2, 3, 6, 7:  Γιούλα Κουτσουμπού, Οκτώβριος – Mάρτιος 2020
ΚΟΙΝΟ(ΠΟΙΗΣΕΙΣ)