Είναι μία ιδέα τόσο μακρινή όσο και απόκρυφη. H λυρική ποιήτρια Σαπφώ να στέκεται αιώνια στο κέντρο μίας πλατείας της ιδιαίτερης πατρίδας της. Να απλώνει το βλέμμα της εξερευνώντας τους απογόνους της μέσα στο χάος.
“Κάψτε τους”, φωνάζουν στα πόδια της ποιήτριας, και καπνός τυλίγει το μαρμάρινο αυτό βλέμμα, καθώς κραυγές φτάνουν στα αυτιά της. Ο θρήνος των μητέρων και των παιδιών, οι παρακλήσεις για βοήθεια, σε γλώσσες ξένες μα τόσο γνώριμες. Η Σαπφώ θυμάται.
Οι ιστορίες εκτυλίσσονται γύρω της μέσα στους αιώνες και εκείνη έγινε σύμβολο της γυναικείας αγάπης και του χωρίς ντροπή πόθου, ανοίγοντας δρόμο για το δικαίωμα των γυναικών στην δημιουργική έκφραση.
Της άρεσε η πολυτέλεια, τα όμορφα οπτικά ερεθίσματα που έρχονται από μακρινούς τόπους, και η θέση της Λέσβου ως εμπορικό σημείο για την Ανατολή, συνάδει με αυτό.
Η Σαπφώ ήταν επίσης εξόριστη, αναζητώντας άσυλο στη Σικελία λόγω των πολιτικών της πεποιθήσεων, η ιστορία όμως αργότερα θα την δικαίωνε. Αγάλματα χτίστηκαν προς τιμήν της, κέρματα σφυρηλατήθηκαν με την όψη και το όνομα της. Και όταν η αγαλμάτινη φιγούρα της εγκαταστάθηκε ξανά στη Λέσβο, πριν από δεκαετίες, εμελλε να βρεθεί για άλλη μια φορά στο επίκεντρο της Ιστορίας.
Η Λέσβος γίνεται σύντομα ένας μη-τόπος. Ένα μέρος όπου οι αιτούντες άσυλο βρίσκονται στο νησί, αλλά παραμένουν “αόρατοι”. Μόνο όταν αναδύονται από τους καταυλισμούς για να καταλάβουν την πλατεία -ένα σημείο συνδεδεμένο ιστορικά με την αφύπνιση και την αλλαγή κατεύθυνσης-, μόνο τότε φέρνουν το μακρινό εκείνο πόνο ξανά στο προσκήνιο, κοντά μας.
Είναι οι ίδιοι οι αιτούντες άσυλο που δέχτηκαν επίθεση από τους απογόνους της, που θα συλλαμβάνονταν αργότερα εκείνο το βράδυ. Η σκιά των αστυνομικών πέφτει πάνω στη βάση του αγάλματος ενώ η Σαπφώ ακίνητη βλέπει το φρενήρη τρέξιμο των ανθρώπων.
Κι αν θα μπορούσε να κληθεί να καταθέσει για τα όσα συνέβησαν; Θα απαιτούσε να εμφανιστεί μπροστά στην έδρα; Πώς θα της φέρονταν οι αρχές;
Μόνο ο “χώρος” δεν κινήθηκε εκείνο βράδυ. Ο Τόπος που αναδομείται για χρήση στα πλαίσια μιας δικαστικής υπόθεσης που -μία μέρα- θα λάβει χώρα. Ένα τρισδιάστατο μοντέλο που παρουσιάζει αυτό που τότε ήταν άψυχο, ενώ τώρα έχει ήδη εν μέρει εξαφανιστεί.
Σύντομα η Πλατεία Σαπφούς θα υποστεί ανάπλαση, μία ανάπλαση που βιώνεται ως άλλη μία απόπειρα να απομακρυνθούν τα πειστήρια ενός εγκλήματος. Όταν και αν η δίκη γίνει, οι δικαστές δεν θα μπορούν να περπατήσουν στο ίδιο πλακόστρωτο, να δουν τα ίδια δέντρα ή τους κάδους σκουπιδιών που οι επιτιθέμενοι μετακίνησαν εκείνη τη νύχτα. Μπορεί να μην αναγνωρίσουν καν τη στάση του λεωφορείου ή τα φώτα γύρω της.
Η ποιήτρια όμως θα θυμάται. Ας μπορούσε μόνο να μας δείξει ποιοι είναι οι υπεύθυνοι για αυτές τις πράξεις. Ας μπορούσε το βλέμμα της να φύγει ξανά από τα όρια αυτού του νησιού.
μνάσασθαί τινά φαιμι καὶ ἄψερον ἀμμέων.
Λέγω πως κάποιος θα μας θυμάται στο μέλλον.
-Σαπφώ
*Τη νύχτα της 22ας Απριλίου 2018, ομάδα αιτούντων ασύλου δέχθηκε επίθεση από όχλο ντόπιων κατοίκων στην Πλατεία Σαπφούς της πόλης της Μυτιλήνης στη Λέσβο. Σχεδόν τρία χρόνια μετά, η υπόθεση ακόμα εκκρεμεί, ενώ οι κατηγορούμενοι είναι ελεύθεροι και πολλοί από αυτούς συμμετέχουν σε άλλες βίαιες πράξεις ενάντια σε εκτοπισμένους αλλά και Έλληνες πολίτες.
Disinfaux Collective
——————————————————————————————–
/Disinfaux Collective: Η Disinfaux είναι μια κολεκτίβα έρευνας που εστιάζει στην εις βάθος διερεύνηση ζητημάτων που αφορούν παραβιάσεις δικαιωμάτων του ανθρώπου και του περιβάλλοντος, τα σύνορα και την επιτήρηση, τα καθεστώτα κράτησης και εξαίρεσης, τη μετανάστευση/εκτοπισμό, και τα alt-right/ακροδεξιά κινήματα. Λειτουργεί ως ένα αυτόνομο δίκτυο ατόμων που προέρχονται από το πεδίο της έρευνας, της ακαδημαϊκής κοινότητας και της δημοσιογραφίας, με ενδιαφέρον για την ανοιχτή (open-source) έρευνα, την ερευνητική δημοσιογραφία αλλά και την άμεση επαφή με το πεδίο.