“Η Άλλη Όψη της Ελπίδας”, του Aki Kaurismaki, 2017
Η ταινία του Aki Kaurismaki «Η άλλη όψη της ελπίδας» έκανε πρεμιέρα στο Berlinale 2017 και τιμήθηκε με την Ασημένια Άρκτο. Ένας από τους δύο κύριους πρωταγωνιστές ήταν ένας Σύριος πρόσφυγας που είχε φτάσει στη Φινλανδία για να αναζητήσει τη χαμένη αδερφή του.
Σε μια συνέντευξη, ο πρωταγωνιστής Sherwin Haji από τη Συρία, είπε ότι ήταν «πολύ σκεπτικός για το όλο θέμα», όταν ο Kaurismaki τον πλησίασε για να παίξει στην ταινία: «Εννοώ, ηθικά. Αλλά όταν διάβασα το σενάριο νομίζω ότι ήταν ένα πολύ όμορφο πράγμα για μένα. Και με πείθει – όχι μόνο σε επαγγελματικό επίπεδο, αλλά και σε επίπεδο ανθρώπινης εμπειρίας το ότι τόσο μακριά από τη Μέση Ανατολή, από τη Φινλανδία, έρχεται ένας σκηνοθέτης που πιστεύει πραγματικά ότι είναι δυνατόν να γίνει αλλαγή και ήταν ένα συναρπαστικό πράγμα να βλέπουμε πώς ο Kaurismaki βουτήξε τόσο βαθιά στον χαρακτήρα ενός πρόσφυγα».
Στην ταινία, τώρα ως Ali Khalid, όταν περνούσε από συνέντευξη από φινλανδούς αξιωματούχους, απάντησε:
Είμαι μηχανικός.
Δούλευα σε ένα γκαράζ στα περίχωρα της Αλέπο.
Στις 6 Απριλίου την περασμένη άνοιξη, όταν επέστρεψα από τη δουλειά κάτι είχε συμβεί.
Όταν έφτασα στο σπίτι, βρισκόταν σε ερείπια. Δεν ξέρω ποιος πυροδότησε τον πύραυλο. Κυβερνητικά στρατεύματα, αντάρτες, ΗΠΑ, Ρωσία, Χεζμπολάχ, ή ISIS..
Η αδερφή μου Miriam έφτασε ταυτόχρονα. Ήταν στο κατάστημα, στην ουρά για ψωμί. Ξεκινήσαμε να σκάβουμε αμέσως. Οι γείτονες βοήθησαν. ΌΜέχρι το πρωί, βρήκαμε τον πατέρα μου, τη μητέρα μου, τον μικρό αδερφό μου, τον θείο μου, τη γυναίκα του και τα παιδιά τους. Έτρωγαν μαζί μεσημεριανό.
Το επόμενο πρωί όταν τους θάψαμε, δανείστηκα 6000 δολάρια από τον εργοδότη μου. Ο ξάδερφος μου μας οδήγησε με ένα φορτηγό στα τουρκικά σύνορα. Περάσαμε τα σύνορα με τα πόδια. Ήμασταν τυχεροί – δεν υπήρχαν συνοριοφύλακες.
Μετά από δύο εβδομάδες πληρώσαμε 3000 δολάρια σε έναν λαθρέμπορο. Μας πήγε στην Ελλάδα με βάρκα. Από εκεί περπατήσαμε μέσω της Μακεδονίας στη Σερβία.
Φτάσαμε στα ουγγρικά σύνορα. Υπήρχε πανικός και έχασα τη Miriam.
Τους είδα να κλείνουν τα σύνορα. Η Miriam παρέμεινε στην άλλη πλευρά. Προσπάθησα να επιστρέψω στη γραμμή της αστυνομίας. Δύο αστυνομικοί με άρπαξαν και με πέταξαν. Μου πέρασαν χειροπέδες και με έβαλαν στη φυλακή.
Διοικητικός: Αντιμετωπίσατε βία;
Khalid: Όλη την ώρα. Προσπάθησαν να πάρουν την αδερφή μου τρεις φορές, αλλά καλοί άνθρωποι μας βοήθησαν. (…)
Διοικητικός: Συνέχισε. Σε έριξαν στη φυλακή.
Khalid: Ξυλοκοπήθηκα αλλά απελευθερώθηκα μετά από τέσσερις ημέρες. Έψαξα την αδερφή μου αλλά δεν τη βρήκα. Ρώτησα όλα τα στρατόπεδα προσφύγων, αλλά κανείς δεν ήξερε τίποτα.
Για μήνες γύρισα στην Ουγγαρία, την Αυστρία, τη Σλοβενία, τη Γερμανία. Πήγα και πάλι στη Σερβία – σκέφτηκα ότι μπορεί εκείνη να με ψάξει εκεί.
Διοικητικός: Πώς φτάσατε πέρα από τα σύνορα;
Khalid: Εύκολα, κανείς δεν θέλει να μας δει. Προκαλούμε προβλήματα.
Διοικητικός: Δεν ζητήσατε άσυλο πουθενά;
Khalid: Όχι. Έτσι θα μπορούσα να κινηθώ ελεύθερα αναζητώντας την αδερφή μου.
Στη συνέντευξη Τύπου της πρεμιέρας ο κ. Kaurismaki απάντησε ότι «ο κινηματογράφος δεν έχει πια μεγάλη επιρροή. Αλλά η ειλικρινής προσπάθειά μου είναι να αναγκάσω έστω και τρεις θεατές που πηγαίνουν να δουν αυτήν την ταινία να σκέφτονται ότι είμαστε όλοι ίδιοι, ότι είμαστε όλοι άνθρωποι. Και αύριο εσύ θα είσαι ο πρόσφυγας. Σήμερα είναι αυτός ή αυτή».
Ορέστης Πάγκαλος
Δεκέμβριος 2019